Uczenie się przez doświadczenie – cykl Kolba w praktyce trenerskiej

Uczenie się to dość złożony proces. Do tego bardzo indywidualny i zależny od wielu czynników – zarówno zewnętrznych jak i wewnętrznych.

Człowiek dorosły uczy się inaczej niż dziecko. Należy zatem dobrze zaplanować proces uczenia się dorosłych, aby było ono efektywne i skuteczne. Jednym z modeli które do tego służą jest cykl Kolba. Modelopracowany przez profesora  Davida Kolba. Jest to doskonałe narzędzie dla trenera, którego zadaniem jest zrobienie praktycznego szkolenia, uczącego nie tylko teorii, ale dającego narzędzia, możliwe do natychmiastowego wdrożenia w codziennej pracy.

Cykl Kolba  – model uczenia się przez doświadczenie

Opisuje on, sposób w jaki ludzie mogą przekształcać swoje doświadczenia w wiedzę, co z kolei pozwala na wdrożenie zmian w dotychczasowych zachowaniach i podnosi skuteczność działania. Dzięki zastosowaniu tego modelu w prowadzeniu szkoleń, będą one oceniane jako efektywne i praktyczne.

Etapy cyklu Kolba

Zgodnie z modelem Kolba efektywne uczenie się przebiega w czterech etapach powiązanych z czterema zdolnościami i aktywnościami:

  • konkretne doświadczenie (odczuwanie)
  • refleksyjna obserwacja (obserwowanie)
  • teoretyzowanie, tworzenie abstrakcyjnych hipotez (myślenie)
  • aktywne eksperymentowanie (działanie)

Przejście przez wszystkie etapy prowadzi do rozpoczęcia nowego „obiegu”.

Cykl Kolba, a style uczenia się

Według Kolba etapy procesu uczenia się łączą się z różnymi stylami uczenia się. Style te są osobistymi, indywidualnymi  preferencjami, które są związane z poszczególnymi etapami uczenia się i mogą w różnym natężeniu dominować u poszczególnych osób. Wyróżniamy zatem 4 style:

  • dywergencyjny (doświadczenie/odczuwanie + obserwacja/obserwowanie) – charakterystyczny dla osób z dużą wyobraźnią, kreatywnych, takich, które mają zdolność patrzeniem z różnych perspektyw i które skupiają się na ludziach
  • asymilacyjny (obserwacja/obserwacja + teoria/myślenie) – jest charakterystyczny la osób, które mają łatwość tworzenia modeli teoretycznych oraz bardziej  skupiają się na abstrakcyjnych ideach niż na ludziach
  • konwergencyjny (teoria/myślenie + eksperymentowanie/działanie) – jest charakterystyczny dla osób praktycznych, rozumujących dedukcyjnie, o niskim poziomem emocjonalności oraz wąskich zainteresowaniach
  • akomodacyjny (eksperymentowanie/działanie + doświadczenie/odczuwanie) – charakteryzuje się dużą chęcią działania i gotowością do podejmowania ryzyka, takich, które z łatwością działają w sytuacjach wymagających natychmiastowej reakcji,   a przy rozwiązywania problemów kierują się intuicyjnym podejściem do tematu

Cykl Kolba, a metody szkoleniowe

Bazując na tej wiedzy, każdy  program szkolenia można projektować w taki sposób, aby trafił on w preferencje uczenia się wszystkich uczestników zajęć i przygotować rożne aktywności szkoleniowe dla poszczególnych typów uczestników:

Działacze – lubią zadania, gry, symulacje i różnorodne ćwiczenia. Preferują szkolenia dynamiczne, niestandardowe. Z pewnością docenią pracę w parach i grupach. 

Uczestnicy refleksyjni – lubią analizować. Angażują się w inny sposób – preferują obserwację ćwiczeń i zadań. Lubią szkolenia szczegółowo zaplanowane, pozostawiające czas na analizę i dyskusję.

Teoretycy – analizują treści szkoleniowe w kontekście całościowych systemów, modeli i  teorii. Uwielbiają wyszukiwać zależności, dążą do racjonalnego wyjaśniania zjawisk. Preferują szkolenia omawiające koncepcje, schematy i modele.

Pragmatycy – docenią każdą możliwość praktycznego przetestowania nowych treści szkoleniowych w postaci ćwiczeń praktycznych i scenek. Lubią także pracować na konkretnych problemach powiązanych z ich życiem zawodowym i osobistym. Preferują szkolenia bazujące na przykładach.

Zalety cyklu Kolba w szkoleniach

Uczestnicy szkoleń są rożni, mają więc różne podejście do tematu i różne potrzeby w zakresie uczenia się i nabywania umiejętności, Stosowanie w szkoleniach cyklu Kolba  to szansa na to, by każdy z uczestników tego procesu odnalazł to, co jest najlepsze dla jego osobistego stylu uczenia To gwarantuje efektywność szkolenia dla każdego uczestnika, bez względu na jego indywidualny typ uczenia się.