Dziś chciałabym pochylić się nad zagadnieniem praw kobiet w ciąży, w kontekście ich pracy zawodowej. Świadomość posiadanych przywilejów jest dość niewielka zarówno wśród samych zainteresowanych jak też pośród managerów, którzy mają w swoich zespołach ciężarne. Dlatego postanowiłam stworzyć swoiste kompendium wiedzy, które posłużyć może obecnym i przyszłym mamom ale przede wszystkim managerom, którzy czują się w tym temacie niepewnie. A zatem prześledźmy prawa kobiet ciężarnych w pracy.
Tekst został podzielony na trzy moduły. W pierwszym z nich pochylę się nad prawami ciężarnych aktywnych zawodowo. Drugi, dotyczyć będzie kwestii zwolnień z pracy kobiet w ciąży. Trzeci zawiera zagadnienia związane z powrotem kobiety do pracy po okresie urlopu macierzyńskiego/wychowawczego.
Prawa kobiet ciężarnych w pracy
- Ciężarna może pracować maksymalnie 8h na dobę.
- Kobieta w ciąży nie może pracować w godzinach nadliczbowych ani na nocnych zmianach. Jeśli do tej pory pracowała na nocki pracodawca zobligowany jest do zmiany rozkładu czasu pracy. Pracodawca może również znaleźć jej inne zajęcie jednak przy zachowaniu praw do obecnego wynagrodzenia.
- Ciężarnej nie można delegować poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy.
- Ciężarna wykonująca telepracę, ma prawo do 10-minutowej przerwy po każdych przepracowanych 50 minutach przed monitorem ekranowym.
- Podczas ciąży i karmienia piersią kobiety nie mogą wykonywać prac niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia ( wykaz prac znajdziesz tutaj).
- Pracodawca musi umożliwić ciężarnej wykonanie niezbędnych badań lekarskich nawet jeśli te odbywają się w godzinach jej pracy.
Ciąża a zwolnienie z pracy
Przepisy prawa pracy zapewniają kobiecie w ciąży szczególną ochronę przed zwolnieniem, tyczy się to jednak jedynie umów o pracę:
- W okresie ciąży oraz urlopu macierzyńskiego/ wychowawczego pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać z pracownicą umowy o pracę.
- Wyjątkiem, kiedy pracodawca może zwolnić pracownicę w ciąży jest (uzasadnione) zwolnienie dyscyplinarne bądź ogłoszenie upadłości lub likwidacja firmy.
- W przypadku umowy o pracę zawartej na czas określony bądź na okres próbny (dłuższy niż jeden miesiąc), zostaje ona przedłużona automatycznie do dnia porodu. Jednak pod warunkiem, że umowa uległaby rozwiązaniu dopiero po trzecim miesiącu ciąży.
- Obowiązek przedłużenia umowy do dnia porodu nie ma zastosowania w przypadku ciężarnych zatrudnionych na czas określony, w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności, czyli w przypadku tzw. umów na zastępstwo.
- W sytuacji gdy kobieta dowiaduje się o ciąży po zwolnieniu z pracy (zaszła w nią będąc pracownikiem danej firmy) przysługuje jej prawo do przywrócenia na stanowisko. Właściwy wniosek zainteresowana musi złożyć do 7 dni od uzyskania zaświadczenia lekarskiego.
- Jeżeli pracownica zajdzie w ciążę podczas okresu wypowiedzenia pracodawca ma obowiązek na jej wniosek przywrócić ją do pracy.
Prawa kobiet powracających do pracy
- Pracownica powracająca na pełny etat, która karmi piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw wliczanych do czasu pracy. W przypadku kobiet karmiących więcej niż jedno dziecko mowa o dwóch przerwach po 45 minut . Przerwy te mogą być udzielane łącznie na wniosek zainteresowanej. Kobieta pracująca mniej niż 6 godzin ma prawo do jednej przerwy, natomiast pracującej poniżej 4 godzin prawo do przerwy nie przysługuje. Co istotne, pracodawca nie ma prawa żądać od kobiety zaświadczenia lekarskiego, poświadczającego karmienie piersią.
- Kobieta, która wraca do pracy po przerwie związanej z urodzeniem dziecka ma prawo do objęcia stanowiska, które piastowała przed urlopem. Jeżeli jest to niemożliwe (bo stanowisko zlikwidowano) pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia jej równorzędnego stanowiska co do kwalifikacji https://belgradesaxperience.com/lettera-a/index.html , prestiżu i wynagrodzenia.
- Po powrocie do pracy kobieta przestaje być chroniona przed wypowiedzeniem umowy o pracę. W praktyce oznacza to, że choć ma prawo do powrotu do pracy to pracodawca ma również prawo złożyć jej wypowiedzenie na prawach ogólnych. W praktyce jednak sąd często uznaje takie działania za dyskryminujące. Pracodawcy bowiem ze względu na długą nieobecność pracownicy ciężko jest wskazać obiektywny powód zwolnienia.
- Jeżeli w czasie nieobecności pracownicy wynagrodzenie na jej stanowisku w firmie wzrosło, ona również ma prawo do podwyżki.
- Po powrocie z urlopu macierzyńskiego/wychowawczego matka może złożyć wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy. W praktyce oznacza to powrót do pracy w niepełnym wymiarze godzin (1/2 etatu; 3/4 etatu; 7/8 etatu). Pracować w okrojonym wymiarze może aż do 35 miesięcy, czyli cały okres jaki uprawniona jest do skorzystania z urlopu wychowawczego. Pracodawca nie może odmówić skrócenia etatu. Co ważne, złożenie wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy przez 12 miesięcy chroni matkę przed zwolnieniem z przyczyn leżących po stronie pracownika. Należy jednak pamiętać, że wyjątkiem jest tu znów zwolnienie dyscyplinarne bądź związane z ogłoszeniem upadłości lub likwidacji firmy.
Mam nadzieję, że omówione powyżej zagadnienia pomogą Wam uzupełnić bądź uporządkować swoją wiedzę. Prawa kobiet ciężarnych w pracy to temat bardzo istotny dlatego tak ważne jest, by każdy manager miał świadomość jak zgodnie z prawem postępować z pracownicą będąca w ciąży bądź powracającą z urlopu macierzyńskiego.
Autor: Ania