Od 1 stycznia 2022 wypalenie zawodowe w Polsce będzie traktowane jak jednostka chorobowa. Oznacza to, że pracownik będzie mógł starać się o zwolnienie lekarskie z tytułu przepracowania. Sprawdźmy więc, czym jest wypalenie zawodowe. Jakie są jego objawy oraz jakie warunki należy spełnić by ubiegać się o L4 z jego tytułu?
Czym jest wypalenie zawodowe?
W obecnych czasach coraz częściej możemy spotkać się z pojęciem zespołu wypalenia zawodowego. Burnout (z ang.) to nie tylko brak satysfakcji z wykonywanej pracy, permanentne przeciążenie czy presja na osiąganie jak najlepszych wyników. To także obciążenie fizyczne, które wiąże się z ogromnym stresem.
O wypaleniu zawodowym mowa, kiedy dotychczas zaangażowany pracownik traci motywację do swoich obowiązków poprzez psychiczne, emocjonalne, a nawet fizyczne wyczerpanie. Wszystko to przekłada się bezpośrednio na brak jego efektywności w pracy.
Bardzo często dotyka osób, dla których praca jest kluczowym elementem życia. Syndrom wypalenia choć rozwija się stopniowo, to jego konsekwencje potrafią być poważne i doprowadzić do zaawansowanego stadium zespołu przewlekłego zmęczenia a nawet depresji.
Choć zwykło się przyjmować, że burnout tyczy się głównie zawodów charakteryzujących się dużym natężeniem kontaktów interpersonalnych to pamiętajmy, że może on dotknąć każdego czynnego zawodowo człowieka.
Przyczyny wypalenia zawodowego
Czynników które wpływają na wypalenie zawodowe jest kilka, wg. badania Kronos Incorporated i Future Workplace należą do nich:
- nieadekwatne wynagrodzenie (41%),
- przeciążenie pracą (32%),
- nadgodziny (32%),
- nieefektywne zarządzanie w firmie (30%),
- brak związku między rolą pracownika, a strategią firmy (29%),
- niska kultura pracy (26%).
Objawy wypalenia zawodowego
Do rozpoznania objawów stosuję się trójwymiarową teorię wypalenia Christiny Maslach, zgodnie z którą rozpatrujemy je na następujących płaszczyznach:
- behawioralnej – charakteryzującej się zmniejszoną wydajnością zawodową, zaniżaniem oceny własnych dokonań, ogólną niską samooceną, poczuciem osamotnienia, brakiem celów, negatywnymi myślami.
- emocjonalnej – czyli związanej z: obniżonym nastrojem, brakiem zainteresowania relacjami interpersonalnymi, wrogim nastawieniem do współpracowników, ogólną niechęcią do pracy.
- fizycznej – przejawiającej się w poczuciu zmęczenia, wyczerpania ale także zaburzeniach snu, apetytu, bólach somatycznych, płaczliwości a nawet obniżonej odporności.
Wypalenie zawodowe w Polsce
W 2016 przeprowadzono ogólnopolskie Badania Satysfakcji z Pracy, z których wynikało, że aż co czwarty pracownik w Polsce ma objawy wypalenia zawodowego. Tak zwana kariera w korporacji przestaje być już marzeniem młodych ludzi a wręcz coraz częściej stwierdzenie to nabiera pejoratywnego zabarwienia. Badanie wykonane przez Instytut Gallupa wskazuje, że „obecnie na rynku pracy mamy zaledwie 35% zaangażowanych pracowników. Ponadto, tylko 18% Polaków to osoby lojalne, które chcą się rozwijać w swojej pracy, zaś ponad 60% cechuje obojętność względem wykonywanej aktualnie pracy co oznacza, że jeśli nadarzy się okazja bez skrupułów zmienią pracodawcę. Co niepokojące, 14% skrajnie nie angażuje się w obowiązki zawodowe, a wręcz sabotuje swoją pracę”.*
Da się słyszeć głosy, że pracodawcy już boją się nadużywania przez polskich pracowników zwolnień z tytułu wypalenia zawodowego. Za tą tezą przemawia zdecydowanie wyższa niż europejska średnia ilość corocznie wystawianych zwolnień lekarskich. Jednak zdaniem ekspertów nie powinno to znacząco wpłynąć na poziom wystawianych zwolnień a jedynie pomoże w usystematyzowaniu diagnozowania tej przypadłości, która do tej pory klasyfikowana była pod inne jednostki chorobowe.
Syndrom wypalenia zawodowego to kolejna choroba cywilizacyjna, z którą boryka się współczesny świat. 14 września ustanowiono Międzynarodowym Dniem Walki z wypaleniem zawodowym. Choć zakwalifikowanie go jako jednostki chorobowej wciąż budzi wśród niektórych kontrowersje to należy pamiętać, że objawów wypalenia nie należy bagatelizować. Skutki wypalenia mogą być tak silne, że nie pozwolą na codzienne wykonywanie zawodowych obowiązków, a brak reakcji ze strony pracodawcy może spowodować, że pracownik popełni błędy które będą skutkować poważnymi konsekwencjami dla całej organizacji. Prewencja wydaję się być zatem najlepszym lekarstwem. Zadbanie przez pracodawcę o dobrą kondycję psychofizyczną swoich pracowników może być doskonałym przykładem takiego działania.
* https://www.focus.pl/artykul/epidemia-wrd-pracownikw-korporacji-znamy-gwne-przyczyny-wypalenia-zawodowego
Autor: Ania